Scherven brengen cultuur

De eerste tekenen dat er iets bijzonders ging gebeuren in de parkeergarage Het Loo kreeg ik van de winter mee toen ik het nieuwe Amphion bezocht. Flarden van dichtregels zag ik op de rode muren voorbij komen: ‘Alles wat zou gebeuren was er altijd al…’ en ‘Dit is niet op zolder gevonden maar in de grond…’, beginregels van gedichten van Esther Jansma. En ook heel bijzonder: ik ervaar geen eng bunkergevoel. Dankzij binnenvallend daglicht en goed afgebakende parkeerhavens en voetgangersgangen voelt de mens zich er veilig; Hoe is het mogelijk? Een verademing.

Het kunstwerk heeft heel wat voeten in aarde gehad. Letterlijk. Het is gemaakt met archeologische vondsten uit de grond van Doetinchem. Scherven uit Romeinse tijd, de Middeleeuwen en nog weer later zijn als een legpuzzel in elkaar gelegd. De argeloze voorbijganger ziet eerst brokstukken en geen verband. In een cynische bui zou hij er de culturele kaalslag, veroorzaakt door het huidige kabinet, erin gevisualiseerd kunnen zien. Maar wat schetste mijn verbazing toen ik het kunstwerk zijn ware gestalte zag krijgen.

De op honderdtwintig roestvrije staken van staal gemonteerde keramieke brokken vormen een zogenaamde anamorfose. Door op een bepaalde plek te gaan staan en mijn ene oog dicht te knijpen zie ik een figuur ontstaan. Het lijkt wel fijn geschilderd, dankzij de verschillende kleuren en texturen van de scherven. Goede kunst geeft langzaam zijn geheim prijs: als men vanaf de loopbrug door het magische gaatje onder een speciale hoek naar beneden kijkt ziet men de afbeelding van een zogenaamde zakheilige ontstaan. Een 18^e eeuwse talisman die in de buurt is gevonden. Een kleinood van nog geen 2,8 cm hoog en 1 cm breed. Het stelt Franciscus van Assisi voor. Dat om exact te zijn gevonden is op 51˚ 58’ 13’’ N.B. en 6˚ 17’ 12’’ O.L. Dat is daar in de buurt, niet ver van de kruising Ruimzichtlaan met de Frielinkstraat. De beeldende kunstenaar Cornel Bierens heeft het allemaal precies genoteerd in graden, minuten en seconden noorderbreedte en oosterlengte. De notities zijn te volgen op de gemeentelijke webstee. Alles valt in elkaar, een pracht werk. 


Als ik de garage uitloop lees ik in een vitrine de twee gedichten van archeologe Jansma nu helemaal. De scherven hebben hun derde leven gekregen. Weer onder de grond, nu in parkeerdek  -1 en -2. Alles klopt; poëzie, beeldende kunst, architectuur, archeologie hebben elkaar gevonden. De veroorzakende zakheilige zelf staat in een reliekschrijn tegenover het kijkgaatje in pure schoonheid mooi te wezen. Komt dat zien!

Lees ook: De Gelderlander | Zakheilige kleurt parkeergarage Het Loo