O Fortuna! val ons toe

‘Betawetenschappers vinden het thema Toeval boeiend. Het is daarom niks dan logisch dat vakken als natuur-en wiskunde met beeldende vorming worden gecombineerd.’

Het blijkt tijdens een inspiratiemiddag, half oktober 2010 in museum Het Valkhof in Nijmegen. In samenwerking met het Centrum Beeldende Kunst Gelderland werd door EDU-ART een uitwisseling van ideeën georganiseerd met de scholen. De adviesorganisatie voor cultuureducatie werd in mei door het CBKG benaderd om het educatieve deel te bedenken bij de Biënnale Gelderland.

Edu-art organiseerde daartoe via een netwerk van scholen een aantal bijeenkomsten. Waarbij kennis gemaakt werd met de kunstenaars. De titel van de manifestatie is geworden: “O Fortuna!”. Fortuna, godin van het lot, geluk en ongeluk. O Fortuna! is tevens een lied uit de Carmina Burana van Orff. Alle geselecteerde kunstenaars / ontwerpers komen voorbij met beeld, een korte tekst en een uitspraak over ‘Toeval’. Deze uitspraak is in veel gevallen door de kunstenaar zelf gedaan, in een paar gevallen door de curator Tiziana Nespoli zo omschreven. In een tweede bijeenkomst vertelden de scholen hun plannen. Na de zomer werd dit uitgewerkt, en op de inspiratiedag uitgewisseld.

Lees hierna eventueel meer over de achtergronden in de verslagen van de bijeenkomsten, resp. 20 mei, 24 juni en 9 sept.  

Op het Karel de Grote College te Nijmegen werd door leerlingen gewerkt aan bewegende insekten. Begeleid door kunstenaar Rob Verwer en Beeldend Vormen docent Hans de Leeuw worden er beesten gemaakt uit gebruikte materialen. Allerlei motoren uit oude apparaten worden gebruikt om de meest vreemde bewegingen te maken. Een soort hond die over de grond krabbelt, een springende octopus, een grote rode mier.....
De beelden zijn vanaf 24 november te zien in het Centrum voor Beeldende Kunst te Nijmegen. Lees hier meer>  

leerlingen 10c Karel de Grote College

Rob Verwer is niet de enige kunstenaar die tijdens de Biënnale op scholen vertoeft. Bruno van Hooijdonk en Lobke Burgers doen een project op het Ulenhof college in Doetinchem en ze is ook uitgenodigd als gastkunstenaar door het NSG Groenewoud in Nijmegen.

Het resultaat is in januari ook nog te zien in het Valkhof. Dan vindt er  weer een netwerk bijeenkomst plaats waar alle produkten gepresenteerd gaan worden. In de evalatie zal bekeken worden in hoeverre de methodiek voor kwaliteitsverbetering  Critical Friends ingezet zou kunnen worden als vervolg. Dit zou dan verder uitgewerkt kunnen worden op de Inspiratiedag Kunsteducatie in een kenniseconomie dat in het najaar van 2011 georganiseerd gaat worden.

 

Lidwin van Grunsven | Hans Mellendijk

Vergezichten

Fotomontage: © Louis Radstaak

Op de herfstige zondagmiddag, een droog moment tussen de regenbuien door, bevind ik me in een select gezelschap dat ter voorbereiding van een beeld- en poëzieproject tussen Pasen en Pinksteren, de route verkent op landgoed Enghuizen te Hummelo. Beeldende kunstenaars van Het Web en dichters van De Omsmeders herhalen hun samenwerking van voorjaar 2010, maar dan anders en intensiever. Hoe, dat blijft nog even een verrassing. In ieder geval dienen we een plek te bepalen waarmee we iets gaan doen.

Foto: © Bert Scheuter

Als we een kwart van de route gelopen hebben, blijft een groepje op een knooppunt van paden en beken staan. Aandachtig wordt gekeken, naar het bruggetje waarover men net was heengelopen, maar dat nu via de sloot een vergezicht toont in totaal ander perspectief. Hé, is dat niet een spoorbrug? Ik dagdroom stoom, zie een rookpluim. Een trein dendert over de brug hoor in de verte ‘Tuuut, tuuuuut, …. ‘ Louis ziet de eerste gietijzeren brug voor zich: ‘Coalbrokedale'. Piet doet met ‘Kadeng, kadeng’ ook een boon in de pot. ‘Neen, … dat is gejat. Dat is van Guus Meeuwis’, rinkelt Wim een duit in het zakje. De verbeelding kent vele varianten. Ik hoef me er verder niet druk over te maken. De plek blijkt al vergeven. Bert maakt voor de zekerheid toch maar een foto. Het gezelschap loopt gestaag door, af en toe baggerend door de modder. Er vormen zich koppels. Ideeën en adressen worden uitgewisseld. Aan het eind van de middag filosofeer ik bij een streekeigen Bockbiertje uit Rha in De Gouden Karper met Louis en Bert over alternatieve expositievormen. We proosten op de muze, dat ze ons goed gestemd zal zijn.



Met Bert rij ik binnendoor via de Heidenhoek terug. Langs de Halsche vloed, het Boelekeerlspad. We komen te praten over de verrassing van het jaar, de lezing ‘U bevindt zich hier’ die we beide live misten maar dat in maart wel via het wereld wijde web tot ons kwam. Het plan Radix. En besef de parallellen met het gesprek in De Gouden Karper. Radix, het beleidsplan voor de ontwikkeling van hedendaagse kunst in relatie tot het landschap. Paul van der Lee, denker van beroep, beschrijft daarin dat het goed zou zijn om een bepaald deel van de Achterhoek te bestemmen voor worteling van hedendaagse kunst. De lezing waarin hij dit bepleit is hier niet samen te vatten. Daarmee zou ik de met beelden verluchtigde presentatie tekort doen. Ik dien u indien u geïnteresseerd bent geraakt te verwijzen naar een webstee: http://www.planradix.nl/. Weliswaar in aanbouw maar je kunt er het plan lezen. Een pracht verhaal dat start met de Big Bang en dat na vele filosofische omzwervingen landt in de teruggevonden Hof van Eden. Een denklandschap. Het Boelekeerlspad, de nieuwe natuur nabij Zelhem. Vandaar dat ik uitkwam op dit vergezicht. In december verschijnt het eerste nummer van Landinwaarts. Het tijdschrift dat op organische wijze verslag wil doen van Radix. Rustig groeiend los van hype en doel.

Hans Mellendijk

Zie ook: De dans van de krokodil>

Paul van der Lee is als ambtenaar, denker en schrijver, cultureel adviseur en beeldend kunstenaar in de afgelopen twintig jaren bij tal van initiatieven op het gebied van de beeldende kunst betrokken geweest. Terugkerende thema's in zijn werk zijn de nabijheid van de kunstenaar, de regio Achterhoek en de wisselwerking tussen kunstenaar en publiek.

Revolutie

Het is klein en het ritselt
Zeg nu niet meteen: een kind tussen takken vol kleurrijke herfstbladeren. Daar dacht ik ook aan, en dat is niet het antwoord op dit raadsel. Een kind is klein en bladeren ritselen, dat wel.
Het is klein en het ritselt: dat is de revolutie die gaande is onder de wortels van de samenleving, in de schaduw van volwassen stronken en gedachten. Het is een revolutie zonder grote woorden en slogans.
Geen vernieuwing die via dikke boeken en beleidsvoornemens geïmplementeerd wordt. Geen politiek plan of artistieke provocatie die de media haalt.

Dat is allemaal geweest en voorbij. Vanaf nu is het klein en kernachtig, maar nog steeds een revolutie. Veel dichterbij en krachtiger dan we denken.

Rebels with a cause

Mijn zoontje had onlangs de hik, en hij wist dat zeven slokken water hem daarvan zouden verlossen.
Toch vond hij het moeilijk om in het restaurant te vragen om een glas water. Durf te vragen, zei ik tegen hem, ga naar die vrouw toe en vraag het. Hij deed het uiteindelijk, en toen begreep ik hoe simpel revolutie is. De hik was weg, maar veel belangrijker waren zijn aarzelende stappen naar de oplossing. Hij was klein, hij durfde te vragen. Revolutie is niet roepen en schreeuwen, maar is het lef hebben om klein te zijn en aarzelend die vraag te stellen: mag ik een glas water? waarom? ik heb de hik! En zo begint de revolutie en het lef om te veranderen.


Ik draai een kleine revolutie af

ik draai een kleine mooie revolutie af
ik ben niet langer van land
ik ben weer water
ik draag schuimende koppen op mijn hoofd
ik draag schietende schimmen in mijn hoofd
op mijn rug rust een zeemeermin
op mijn rug rust de wind
de wind en de zeemeermin zingen
de schuimende koppen ruisen
de schietende schimmen vallen


ik draai een kleine mooie ritselende revolutie af
en ik val en ik ruis en ik zing

(lucebert)

Ik zeg niet dat we als samenleving collectief de hik hebben, wel dat poëzie en daadkracht ontbreken. Een kind krijgt de hik als hij te snel en teveel consumeert, hyperventileert als hij teveel lucht binnenkrijgt zonder het te kunnen verwerken. Teveel binnenkrijgt aan prikkels van buiten: al die informatie en stemmen en beelden en bedoelingen. Wat betekent dat allemaal, wat kun je doen? Mijn zoontje had de hik, en hij heeft gelukkig op tijd zijn zeven slokken water durven vragen.

Klik hier voor filmpje>

In februari 2011 worden er zeven dagen georganiseerd op allerlei plaatsen in ons land, zeven dagen die het weer laten ritselen en stromen en bruisen. Zodat we dat collectieve hikgevoel kwijtraken. Die onnatuurlijke oprisping. Weer vrij durven ademen vanuit een diep doorleefd zelfbewustzijn. Dat is een revolutie, een cultuuromslag, een vernieuwing in cultuur en onderwijs. Maar wel klein. Zo klein als de kiem van een kastanje die zich verstopt in de harde grond en in februari naar boven komt, zo onhoudbaar. Het ritselt ondergronds.

En het heet:  http://www.7daysofinspiration.com/.
Is dit de aankondiging van een revolutie? Een diepgaande verandering?

Dat ging vroeger gepaard met geweld, veel geschreeuw en scherpschutters op dakranden. Die scherpschutter heeft ook de hik. Ook hij wil zeven slokken water en zeven dagen inspiratie. Hij heeft er genoeg van. Hij wil weer klein zijn en durven vragen om iets anders: zevenmijlslaarzen in een nieuw verhaal. En dat verhaal begint met een vraag: het is klein en het ritselt.

Leon Muilwijk